Beeldschermwerk en klachten

Binnen gemeenten zijn veel soorten beeldschermwerkers. Voorbeelden zijn: administratief personeel, balie- en beleidsmedewer­kers, kassamedewerkers, secretaresses, CAD-tekenaars, data-entry medewerkers, callcenter-medewerkers en ICT-medewerkers.
Voor al deze genoemde functies geldt dat medewerkers die achter een beeldscherm werken gezondheidsklachten kunnen ondervinden.

Eén op de drie Nederlanders geeft aan ‘regelmatig’ of ‘langdurig’ arm-, pols-, hand-, schouder- of nekklachten te ervaren, ook wel KANS (klachten arm, nek, schouder) genoemd. Deze klachten worden omschreven als pijn, stijfheid en tintelingen/doofheid. Bekend is dat dit bij een deel van deze mensen tot chronische klachten kan leiden, met duidelijk nadelige gezondheidseffecten. Dit kan niet alleen het dagelijks leven beperken, maar ook leiden tot een verlies aan productiviteit op het werk en tot ziekteverzuim.

KANS bij beeldschermwerkers wordt veroorzaakt door de langdurig statische belasting van de spieren in de armen, schouders en nek en onvoldoende afwisseling van de werkhouding. Dit zorgt voor een verminderde bloedcirculatie. Dit in combinatie met steeds dezelfde, dynamische bewegingen zoals scrollen, muizen en typen kan zorgen voor pijnklachten en op den duur KANS.

Andersoortig beeldschermwerk

Naast de standaard desktop beeldschermwerkplek­ken op locatie van de gemeente werken medewerkers steeds vaker met andere beeldschermen, zoals laptops, smartphones en tablets. Ook hieraan kunnen gezondheidsrisico’s verbonden zijn. Het is zeker niet uit te sluiten dat het intensief gebruik van deze mobiele middelen gepaard zal gaan met een toenemend aantal klachten. Er is nog weinig bekend over de precieze gevolgen van gebruik van mobiele middelen op de langere termijn. Wel is bekend dat werken met smartphones en tablet meer nekflexie, ongunstige polshoudingen voor langere tijd en niet-optimale (kleine) kijkafstanden als gevolg hebben. En dat het constant vasthouden van een tablet een statische spierspanning in de arm, pols en hand geeft. Dit kan tot KANS leiden. Meer informatie hierover vind je in de gevolgen van gebruik van mobiele middelen.

Techno-stress en techno-verslaving

Door de technologische ontwikkelingen en daarmee de ruime beschikbaarheid van internettoegang zijn medewerkers overal en altijd in staat te werken. Een risico hiervan is toenemende werkdruk, ook wel techno-stress genoemd. Bij de downloads staat nadere informatie over Wat is techno-stress?

Naast techno-stress is er nog een ander fenomeen dat een aanslag doet op de gezondheid: techno-verslaving. Hoewel mobiele technologieën het in sommige gevallen mogelijk maken werk en privé beter te combineren (een van de veronderstelde opbrengsten van Het Nieuwe Werken), geldt dit eigenlijk vooral voor medewerkers die niet excessief veel uren maken (Ipass, 2011). Voor medewerkers die er niet in slagen hun werk in de reguliere werktijd af te ronden, leiden de mobiele technologieën juist tot een onwenselijke vorm van ‘techno-invasion’ waarbij de scheiding tussen werk en privé verdwijnt.

Ook uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er een conflict ontstaat tussen de werk- en privérollen – een conflict dat bijdraagt aan de psychosociale belasting van de betrokkenen (Tarafdar, 2011). Uit onderzoek blijkt bovendien dat 'role conflict' wellicht nog belastender is dan 'role overload' en kan bijdragen aan een scala van gezondheidsklachten (Cox 2000).

Andere klachten bij beeldschermwerk

Behalve KANS zijn er ook aanwijzingen voor andersoortige klachten als gevolg van beeldschermwerk. Onder computergebruikers worden vaker oogklachten (droge ogen, oogvermoeidheid), psychische klachten en slaapstoornissen gevonden. Deze klachten zijn echter veel minder goed onderzocht dan klachten aan het bewegingsapparaat.

Beeldschermwerk en de kantooromgeving

Risico’s van beeldschermwerk hangen ook samen met arbo-aspecten van de kantooromgeving. Steeds vaker worden kantoorruimtes op verschillende manieren gebruikt met activiteitgerelateerde werkplekken. Dit zijn werkplekken die speciaal ontwikkeld zijn voor de uitvoering van specifieke taken, zoals een vergader-, telefoon-, computer- of projectwerkplek. Deze werkplek­ken worden in het algemeen door meerdere gebruikers gedeeld. De voorzieningen op deze werkplekken zijn belangrijk en moeten voldoen aan de Arbowetgeving. Ook het gedrag van de medewerkers bij het gebruik van de werkplek (bijvoorbeeld nemen van pauzes, bewegen en instellen van de werkplek) is belangrijk. Naast de werkplek spelen ook omgevingsfactoren zoals licht, geluid en klimaat een rol in de kantooromgeving.