Aandachtspunten over beeldschermwerk
1. Klachten door beeldschermwerk kunnen door meerdere factoren worden veroorzaakt
De inrichting van de werkplek heeft vanouds de meeste aandacht gekregen bij beeldschermwerk. Een goed ingerichte werkplek is een randvoorwaarde voor gezond beeldschermwerk. Daarnaast zijn er ook andere factoren van belang, zoals werktaken, werktijden, werkdruk, werkwijze, werk-privé balans en work-out. Ook deze factoren kunnen bijdragen aan het ontstaan en verergeren van klachten.
Er zijn veel aanbevelingen voor de apparatuur, het meubilair, de accessoires en de inrichting. De keuze voor goede apparatuur, meubilair en hulpmiddelen vereist veel tijd en aandacht, omdat er erg veel ergonomische aspecten bij komen kijken die men zelf moet beoordelen. Ook heeft elk gemeentelijke organisatie weer zijn eigen eisen. Speciale aandacht vraagt het werken met een laptop, omdat dit niet zonder extra hulpmiddelen langdurig mag gebeuren.
2. Het belang van stapsgewijze voorlichting: van bewustwording naar gezond en veilig gedrag
Mensen, en dus organisaties, doorlopen een aantal fases om kennis tot zich te nemen en attitudes en gedrag te veranderen. Dat geldt voor het management dat afweegt of ze maatregelen tegen lichamelijke belasting gaat inzetten. En het geldt ook voor medewerkers die afwegen of ze meewerken aan die maatregelen. Draagvlak en enthousiasme verwerven voor terugdringing van lichamelijke belasting is niet te bereiken door alleen informatie (over risico’s en mogelijke maatregelen) te verstrekken. De kern van een succesvolle aanpak is stapsgewijs communiceren. Mensen eerst interesseren voordat ze kennis tot zich nemen is het meest effectief. Mensen dienen eerst bewust te worden en te overwegen, voordat ze anders (= minder belastend) gaan werken (toepassen van het gewenste gedrag). Vergelijk het met de aanschaf van een auto. Dat doet u ook niet door een folder te lezen. U raakt geprikkeld door reclame, u verdiept zich eens in een brochure of kijkt op internet, gaat naar de showroom, laat zich informeren door de verkoper, denkt er nog eens over, praat erover met vrienden en hakt dan de knoop door. Zo gaat dat dikwijls. En niet alleen bij de aanschaf van een auto. Dit gefaseerde adoptieproces is ook te gebruiken in de communicatie over terugdringing van lichamelijke belasting.
3. Goede werkplek thuis en elders
Een goede werkplek is nodig om het werk gezond en veilig te kunnen doen. Bij plaatsonafhankelijk werken moet de werkplek ingericht zijn volgens de ergonomische beginselen, tenzij dit redelijkerwijs niet van de werkgever kan worden gevergd. Voor de thuiswerkplek gelden dus dezelfde arbo-eisen voor de inrichting van de werkplek als op kantoor. Bij vrijwillig thuiswerken zijn geen arbo-regels over kosten van de thuiswerkplek. Dat is het terrein van arbeidsvoorwaarden.
4. Aanschaf nieuw kantoorstoelen
Er zijn veel ergonomisch goede stoelen in de handel, maar elke stoel heeft plus- en minpunten. Met name de instelmogelijkheden en de bewegingsmogelijkheden van de stoel kunnen verschillen. Behalve de ergonomie zijn er andere aspecten die ook belangrijk zijn, zoals bedieningsgemak, zitcomfort, veiligheid, milieu, duurzaamheid, kosten en design. Maak voordat een stoel wordt aangeschaft een Programma van Eisen (PvE) voor al deze aspecten en toets de aangeboden stoelen hieraan. Gebruik voor de ergonomische eisen ook dit PvE, zodat er voor de verschillende ergonomische criteria punten kunnen worden gegeven. Betrek de toekomstige gebruikers bij deze keuze, bijvoorbeeld door de stoelen waaruit gekozen moet worden enige tijd op proef uit te zetten in het bedrijf en de meningen van de gebruikers te vragen.
5. Invoering van Het Nieuwe Werken of tijd- en plaatsonafhankelijk werken
De ondernemingsraad heeft met betrekking tot Het Nieuwe Werken adviesrecht. Het invoeren van Het Nieuwe Werken is een belangrijke technologische en organisatorische verandering.
De werkgever heeft ook bij thuiswerken een zorgplicht. Als er door de medewerker meer dan 2 uur per dag beeldschermwerk wordt verricht, gelden de verplichtingen uit de Arbowet. Dit geldt ook voor thuis en/of plaatsonafhankelijk werken. Dit betekent dat:
- thuis en/of plaatsonafhankelijk werken opgenomen is in de Risico inventarisatie en evaluatie;
- er adequate voorlichting over de risico’s van plaats en tijd onafhankelijk werken wordt gegeven;
- er een ergonomische werkplek is. Vaak kun je met bestaand meubilair of enkele aanpassingen een ergonomisch werkplek inrichten. Hierin kan de medewerker worden begeleid door een deskundige.
Initiatief vanuit ondernemingsraad
Soms echter gaat het initiatief om met Het Nieuwe Werken te starten uit van de ondernemingsraad; de ondernemingsraad hoeft niet lijdzaam af te wachten tot het management eens over Het Nieuwe Werken begint. Van de ondernemingsraad kan gevraagd worden om bij het indienen van een voorstel evenwichtig aandacht te besteden aan de belangen van de werknemer en de belangen van de werkgever. Het initiatiefrecht uit de WOR moet dan gecombineerd worden met een sterke argumentatie en een goed draagvlak onder de werknemers. Ook kunnen tekortkomingen in bijvoorbeeld de arbeidsomstandigheden een wettelijk aangrijpingspunt bieden.
Tips voor de ondernemingsraad
Bij het bespreken van Het Nieuwe Werken gelden voor de ondernemingsraad de volgende aandachtspunten:
- De ondernemingsraad staat stil bij de gevolgen voor de werknemers en de organisatie als Het Nieuwe Werken wordt ingevoerd. Omdat het vaak om abstracte en ook technische zaken gaat, kan de ondernemingsraad zich hierop voorbereiden.
- De ondernemingsraad weet niet alleen wat de technische mogelijkheden inhouden, maar realiseert zich ook welke consequenties Het Nieuwe Werken heeft voor de inhoud van het werk en de organisatie.
- Formuleer eigen doelen voor Het Nieuwe Werken formuleren en deze proberen te realiseren in het plan.
- Als Het Nieuwe Werken een definitieve vorm krijgt, is de ondernemingsraad in staat om detailveranderingen aan te geven.
- Na invoering van Het Nieuwe Werken houdt de ondernemingsraad de vinger aan de pols. Dat kan door betrokkenheid bij de evaluatie van Het Nieuwe Werken. Door betrokken te zijn bij de uitvoering van de evaluatie is de ondernemingsraad in staat knelpunten aan te geven en oplossingen aan te dragen.
6. Checklist ondernemingsraad Beeldschermwerk
De Checklist risico’s beeldschermwerk helpen je per risico een beeld te krijgen van de huidige aanpak.
