Aandachtspunten over Agressie en geweld

1. Begin bij het formuleren én concretiseren van een organisatienorm

Agressie en geweld is een onderwerp waarover veel meningen bestaan. Medewerkers ervaren voorvallen van agressie en geweld op basis van hun persoonlijke beleving anders en reageren hier ook anders op. Karaktereigenschappen, leeftijd, vaardigheden en ervaring spelen bv. een rol in ieders persoonlijke beleving van agressie-incidenten. ‘Ik kan het wel aan’, of ‘ik breng nou eenmaal slecht nieuws’ of ‘in mijn werk moet je hier tegen kunnen’ zijn veel gehoorde uitspraken. Het resultaat is dat incidenten slecht worden gemeld en dat collega’s het soms lastig vinden om aan te geven dat zij wél last hebben van gedrag van burgers. Daarom werken we in de sector gemeenten met een organisatienorm. Iedere gemeentelijke organisatie bepaalt welk gedrag van burgers wel/niet acceptabel is en hoe daarop wordt gereageerd. Hierover worden intern afspraken gemaakt. Enerzijds om duidelijk te zijn naar burgers over wat er wel en niet kan, maar vooral om het werken voor álle collega’s zo veilig mogelijk te maken.

Verder lezen: Begrippenkader

2. Veilig werken doe je samen; samen met collega’s, leidinggevenden en bestuurder

Zet het thema agressie en geweld, of beter: veilig en integer werken op de agenda van de overlegvergadering en breng het ervaren belang van het onderwerp in kaart. Gezamenlijk draagvlak is nodig om succesvol te kunnen werken aan het voorkómen van agressie. Het is daarbij handig om bijvoorbeeld vooraf de coördinator agressie en geweld te vragen naar de cijfers uit het Gemeentelijk Incidenten Registratiesysteem GIR. Omdat medewerkers, o.a, door de boven beschreven verschillen in beleving, weinig melden, geven deze cijfers waarschijnlijk geen representatief beeld. Vraag daarom eens op verschillende afdelingen aan collega’s wat er speelt en zet deze inzichten af tegen de geregistreerde incidenten. Komt dat aardig overeen? Dan kun je vanuit dat beeld het gesprek voeren met de bestuurder. Zit er een kloof tussen wat er gemeld wordt en wat medewerkers zeggen mee te maken? Dan is dat een mooi gespreksonderwerp om de aanpak beter op de kaart te krijgen. Hou er daarbij rekening mee dat verschillende afdelingen en functiegroepen verschillende dingen mee maken en dat de aanpak per afdeling ook zou kunnen verschillen.

Verder lezen: Draagvlak creëren in de top.

3. Herhaalde aandacht is belangrijk

Juist omdat de persoonlijke beleving van collega’s over dit onderwerp zo verschillend is en het werken vanuit een gezamenlijke norm om bewustwording vraagt, is het van belang om het onderwerp regelmatig de aandacht te geven. Vanuit de ondernemingsraad kan gestimuleerd worden dat er in teamoverleg bv. twee maal per jaar thematisch aandacht is voor veilig en integer werken. Op die manier komen concrete ervaringen aan bod, kan getoetst worden of de aanpak effectief was en krijg je binnen de organisatie goed in beeld waar de belangrijkste risico’s zitten. De resultaten van deze teamoverleggen geven de ondernemingsraad weer de gelegenheid het thema te agenderen op basis van concrete informatie uit de organisatie.

4. Zorg voor voorlichting en training op elk niveau

Een deel van de aanpak van agressie en geweld zit op het niveau van ‘afspraken’. Wat vinden we wel/niet acceptabel? Wat doen we wanneer? Hoe reageert de organisatie? Al deze zaken worden vastgelegd in beleid en in teamprotocollen. Een belangrijk onderdeel van de aanpak is de aandacht voor ‘leren en ontwikkelen’. Dat kan in de vorm van leerdoelgerichte vaardigheidstrainingen, zoals die jaarlijks tot driejaarlijks herhaald worden, maar bv. ook door gestructureerde evaluatie van incidenten. Het gaat dan niet om het functioneren van de medewerker, maar om het evalueren of het ‘systeem’ werkt en vooral om te kijken wat de organisatie in alle lagen, kan leren van incidenten. De ondernemingsraad kan hier een belangrijke rol in vervullen.

5. Kijk vooral ook naar de successen

Agressie en geweld is geen leuk onderwerp; daar hebben we het maar liever niet over, want het richt zich vaak op problemen. Des te belangrijker om successen die worden behaald met de aanpak goed op de kaart te zetten en te vieren met elkaar. Dan werken we echt vanuit het uitgangspunt: veilig werken doen we samen!

6. Checklist ondernemingsraad Agressie en geweld

De Checklist risico’s agressie en geweld helpen je per risico een beeld te krijgen van de huidige aanpak.